półpasiec

Półpasiec

I. Wstęp

II. Wyjaśnienie istoty i nazwy choroby

III. Drogi zakażenia

IV. Objawy i przebieg typowego półpaśca

V. Ciężkie formy półpaśca

-półpasiec oczny

-półpasiec uszny

VI. Leczenie

Półpasiec i ospa wietrzna wywoływane są przez tego samego wirusa (VZV viracella-zoster virus). Wirus ten jest blisko spokrewniony z wirusem opryszczki, dlatego zmiany skórne pojawiające się w przebiegu tych chorób są do siebie podobne. Podobne jest także leczenie ciężkich przypadków każdej z wymienionych chorób.

W przeciwieństwie do ospy półpasiec dotyka najczęściej ludzi dorosłych.

Półpasiec jest chorobą atakującą z reguły jeden nerw czuciowy(!) wraz z powiązanym z nim zwojem międzykręgowym, oraz fragment skóry unerwianej przez ten nerw.

Rzadko zdarza się zajęcie większej ilości nerwów i jest to wtedy półpasiec podwójny który może być jedno- lub obustronny.

Wirus najczęściej zajmuje jeden ze zwojów piersiowych i dlatego wykwity najczęściej usytuowane są na klatce piersiowej.

Zmiany skórne przypominające wysypkę pojawiającą się w ospie występują w postaci pasa obejmującego połowę klatki piersiowej (stąd wywodzi się nazwa choroby).

III

1. Ponieważ ospa wietrzna i półpasiec są wywoływane przez tego samego wirusa osoby które w dzieciństwie nie chorowały na ospę w wieku dorosłym mogą zapaść na półpasiec po kontakcie z chorym na ospę dzieckiem.

2. Półpasiec może także być wywołany przez wirusa który w dzieciństwie był powodem zachorowania na ospę poczym przemieścił się do zwojów nerwowych gdzie przez kilkanaście lub kilkadziesiąt lat przebywał nie dając żadnych objawów.

Nie są potwierdzone żadne konkretne czynniki odpowiedzialne za uaktywnienie wirusa uśpionego w zwojach nerwowych. Przyjęto jednak że wszelkie stany osłabienia odporności(np. przeziębienie) sprzyjają temu zjawisku.

Choroba może zaczynać się od niespecyficznych objawów takich jak:

-niewysokiej gorączki,

-złego samopoczucia,

-bólu głowy, gardła

Pierwszym bardziej swoistym objawem jest pojawienie się przeczulicy i nadwrażliwości w obszarze w którym wkrótce pojawią się zmiany.

Stan ten może trwać kilka dni, a próby jego zdiagnozowania czasami prowadzą w ślepy zaułek czego przykładem jest niepewne podejrzenie zawału serca, które zostaje obalone w momencie w którym zamiast zmian w EKG pojawia się wysypka na klatce piersiowej.

Najczęściej jednak na następny dzień po powstaniu przeczulicy pojawia się wysypka o charakterystycznym przebiegu.

Każda zmiana skórna ewoluuje w miarę upływu czasu. Kolejno po sobie występują następujące stadia:

-płaskie żywoczerwone plamy,

-czerwone grudki powstałe po uwypukleniu się plam,

-pęcherzyki wypełnione przezroczystym płynem surowiczym które ostatecznie pękają i pokrywają się strupem

Wykwity pojawiają się w kilku rzutach dlatego na danym obszarze widać obok siebie wszystkie stadia opisane powyżej. Zmiany z reguły goją się bez pozostawienia blizn.

Problem stanowić może przeczulica utrzymująca się długo po zakończeniu choroby. Pacjenci mimo powrotu do zdrowia cierpią z powodu nie dającego się leczyć bólu.

W skrajnych przypadkach stan ten może trwać kilka lat.

Zdarzają się także cięższe formy półpaśca takie jak półpasiec oczny i uszny.

1. Półpasiec oczny

Zmiany pojawiają się na czole, skroni, powiece. Niestety wykwity mogą także wystąpić na spojówce i rogówce powodując owrzodzenia które wtórnie mogą zostać zainfekowane bakteryjnie. W skrajnych przypadkach może dojść do porażenia mięśni poruszających gałką oczną, lub nawet do utraty wzroku. Półpasiec oczny jest zmianą niezwykle bolesną i wymagającą bezwzględnej interwencji okulisty.

2. Półpasiec uszny

Objawia się silnymi bólami ucha, oraz wysypką obejmującą małżowinę uszną, przewód słuchowy zewnętrzny oraz błonę bębenkową. Choroba to może spowodować wystąpienie szumów usznych lub przytępienie słuchu.

Ciężko przebiegające zakażenie zdarza się u ludzi z poważnymi chorobami układowymi np. białaczkami.

Bardzo niepokojący jest półpasiec u osób starszych, wyniszczonych gdyż może on przebiegać równocześnie z nierozpoznaną jeszcze chorobą nowotworową.

Ważne jest aby odpowiednio wcześnie udać się do dermatologa gdyż tylko wtedy podany przez niego lek będzie miał szanse zadziałać z całą swoją mocą. Dzieje się tak ponieważ specyfik ten powstrzymuje namnażanie wirusa a zatem działa tylko na świeżo zainfekowane komórki i nie ma wpływu na te które uległy zniszczeniu przed jego podaniem.

W zależności od postaci półpaśca podaje się różne dawki leku. Największe stosuje się w przypadku półpaśca ocznego i usznego.

Ciekawostka: Półpasiec jest leczony tym samym lekiem co ospa i opryszczka. Obliczono że jego skuteczność w przypadku wirusa VZV(wirus ospy i półpaśca) jest ok. 20 razy mniejsza niż w przypadku wirusa opryszczki.